เรื่องของ
ความดันโลหิตสูง

ใครๆก็อาจเกิดความดันโลหิตสูงได้

ความดันโลหิตสูงเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัยไม่ว่ามั่งมีหรือยากจน อ้วนหรือผอม สูงหรือเตี้ย ก็ตาม ถ้าคุณเป็นผู้หนึ่งที่มีความดันโลหิตสูงคุณไม่ต้องตกใจกลัวเพราะมีคนมากมายที่เป็นเหมือนคุณ ความดันโลหิตสูง เป็นศัพท์ทางการแพทย์ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยไม่จำเป็นต้องเป็นคนเคร่งเครียด แต่อาจเกิดขึ้นกับผู้อารมณ์ดีและดำเนินชีวิตตามสบายด้วยซ้ำไป

ความดันโลหิตสูงมีสาเหตุจากอะไร

ไม่มีใครทราบสาเหตุที่แน่ชัดแต่พบว่าเกิดขึ้นกับผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงบางอย่าง กรรมพันธุ์ ผิวดำ อ้วน

ความดันโลหิตสูงสามารถควบคุมได้

เกือบครึ่งของผู้ที่มีความดันโลหิตสูงจะไม่รู้ตัว เพราะไม่มีอาการใดๆแสดงให้ทราบ ดังนั้นจึงมีผู้เปรียบเทียบความดันโลหิตสูงว่า "มฤตยูเงียบ" ซึ่งเป็นสาเหตุการตายที่สูงที่สุดในบรรดาโรคที่สามารถป้องกันได้เช่นเดียวกัน
คุณควรไปตรวจวัดความดันโลหิตอย่างสม่ำเสมอ เพราะจะได้ดูแลรักษาและควบคุมอาการไว้ก่อนที่จะเกิดโรคแทรกซ้อนตามมา

ความดันโลหิตคือแรงที่หัวใจใช้ในการสูบฉีดเลือดนั่นเอง

เราวัดความดันโลหิตกันอย่างไร
วัดความแรงสูงสุดเมื่อหัวใจบีบตัว ซึ่งเรียกว่าความดันซีสโตลิก
วัดความแรงสูงสุดเมื่อหัวใจคลายตัว ซึ่งเรียกว่าความดันไดแอสโตลิก
เราวัดความดันโลหิตทั้งสองค่าแล้วบันทึกเป็นตัวเลข เช่น 120/80

ความดันโลหิตสูงแตกต่างจากความดันโลหิตปกติอย่างไร

ในคนที่ความดันโลหิตปกติกระแสเลือดจะใหลผ่านได้โดยง่าย
ในบางคนที่เส้นเลือดตีบแคบหัวใจต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อสูบฉีดโลหิตออกไป
ในบางคน หัวใจบีบตัวแรงเกินไป ทำให้มีเลือดออกไปมากกว่าปกติ

เมื่อใดเรียกว่าความดันโลหิตสูง

ตามปกติคนมีอายุน้อยกว่าควรมีความดันโลหิตต่ำกว่าคนที่มีอายุมากกว่า
ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปีความดันโลหิตไม่ควรเกิน 130/80
ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 65 ปีความดันโลหิตไม่ควรเกิน 140/90
ผู้ที่มีอายุสูงกว่า 65 ปีความดันโลหิตอาจสูงขึ้นอีกเล็กน้อยได้
โปรดระลึกไว้เสมอว่า แต่ละคนมีความดันโลหิตตามปกติแตกต่างกันไป ค่าความดันโลหิตที่ถือว่าปกติสำหรับคนหนึ่งอาจนับว่าสูงสำหรับอีกคนได้ แพทย์จะเป็นผู้ชี้ว่าค่าใดสูงเกินไป โดยอาศัยข้อมูลจากประวัติและการครวจสุขภาพของคนไข้แต่ละราย

ทำไมต้องสนใจกับความดันโลหิตสูงด้วยในเมื่อคุณไม่รู้สึกอะไรเลย

การปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ควบคุมดูแลจะบั่นทอนสุขภาพและชีวิตสั้นลง

ความดันโลหิตสูงเป็นอันตรายต่อสุขภาพ

เลือดมีหน้าที่นำสารอาหารและออกซิเจนไปเลี้ยงทั่วร่างกายโดยผ่านทางเส้นเลือด ในผู้ที่เส้นเลือดปกติ เลือดจะไหลเวียนไปทั่วร่างกายโดยไม่มีปัญหา แต่ผู้ที่มีความดันโลหิตสูงจะมีผลทำให้เส้นเลือดตีบแคบลงเลือดใหลเวียนไม่สะดวก
หัวใจวาย เกิดขึ้นเมื่อเส้นเลือดที่มาเลี้ยงหัวใจอุดตัน
อัมพาต เกิดขึ้นเมื่อเส้นเลือดที่มาเลี้ยงสมองอุดตัน
ตาบอด เกิดขึ้นเมื่อเส้นเลือดที่มาเลี้ยงตาอุดตัน
ไตวาย เกิดขึ้นเมื่อเส้นเลือดที่มาเลี้ยงไตอุดตัน ร่างกายจะไม่สามารถขับของเสียออกไปได้

อะไรเป็นสาเหตุของความดันโลหิตสูง

ส่วนใหญ่ของผู้ที่มีความดันโลหิตสูงจะไม่ทราบสาเหตุ มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่ตรวจพบสาเหตุได้อย่างชัดเจน ซึ่งเมื่อแก้ที่ต้นเหตุแล้วความดันโลหิตก็จะกลับมาเป็นปกติดังเดิม แต่ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ทำให้คุณมีโอกาสเกิดความดันโลหิตสูง ซึ่งบางข้อเราสามารถควบคุมได้ แต่บางข้อเราแก้ไขไม่ได้เลย ควรหมั่นตรวจวัดความดันโลหิตของคุณอยู่เสมอถ้าหากว่า คนในครอบครัวมีความดันโลหิตสูง, คุณเป็นผู้สูงอายุ, คุณมีน้ำหนักมากเกินไป, คุณรับประทานอาหารรสเค็มจัดอยุ่เสมอ, คุณดื่มจัด, คุณเป็นคนผิวดำหรือผิวสีเข้ม, คุณรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด ทุกคนมีโอกาสเกิดความดันโลหิตสูง! ทางเดียวที่จะทราบได้คือ ไปพบแพทย์และตรวจวัดความดันโลหิต

การปรับปรุงวิธีการดำรงชีวิตและการรับประทานยา เป็นการช่วยควบคุมความดันโลหิต

เมื่อความดันโลหิตลดต่ำลงเป็นการลดอันตรายจาก หัวใจวาย, อัมพาต, ตาบอด, ไตวาย อย่าซื้อยามารับประทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ การรักษาจะได้ผลต่อเมื่อคุณตั้งใจแน่วแน่แม้ว่าคุณจะรู้สึกว่าตัวเองสบายดีคุณก็ควรจะรักษาสุขภาพตามคำแนะนำเพื่อที่จะควบคุมความดันโลหิตของคุณไว้ได้ผลตอบแทนที่ได้รับคือการมีชีวิตยืนยาวและสุขภาพดี

ควบคุมอาหาร

ลดน้ำหนักตัว, หลีกเลี่ยงอาหารมีรสเค็ม, ลดการบริโภคเกลือ, เลือกอาหารที่มีเกลือน้อย, เมื่อคุณไปจ่ายกับข้าวอ่านฉลากว่ามีเกลือผสมอยู่มากน้อยเพียงใด หลีกเลี่ยงอาหารที่มีเกลือผสมอยู่มาก, เมื่อคุณปรุงอาหารที่บ้านอย่าเติมเกลือหรือน้ำปลาขณะที่ปรุงอาหาร, หลีกเลี่ยงผงชูรสและเครื่องเทศที่มีเกลือปน เช่น เกลือที่ผสมกับผงกระเทียมป่น, อาหารที่เตรียมให้ทารกและเด็กไม่ต้องเติมเกลือโดยเด็ดขาด วิธีนี้จะช่วยป้องกันนิสัยชอบทานอาหารรสเค็มจัดได้

ออกกำลังกาย

จะช่วยควบคุมน้ำหนักตัว, ช่วยให้หัวใจแข็งแรง และคลายเครียด ควรทำครั้งละ 30 นาทีต่อวัน อย่าลืมอบอุ่นร่างกายก่อนและหลังการออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงการเพาะกายหรือยกน้ำหนักเพราะจะทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นในกิจกรรมที่ต้องออกแรงมากเช่นนั้น

รับประทานยา

ถ้าการปรับปรุงวิธีการดำรงชีวิตยังไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ แพทย์อาจต้องสั่งยาให้กับคุณ อย่าลืมว่าในขณะที่รับประทานยาอยู่ก็ควรปรับปรุงวิธีการดำรงชีวิตให้มีสุขภาพดีขึ้นด้วย ทั้งสองสิ่งนี้ต้องปฏิบัติไปพร้อมกันจึงจะได้ผลดีในการควบคุมความดันโลหิต

ยาขับปัสสาวะ
เป็นยาที่ใช้กันบ่อย ตัวยาจะขับน้ำและเกลือแร่ส่วนเกินออกจากร่างกาย บ่อยครั้งที่ใช้ยากลุ่มนี้เพียงอย่างเดียวก็ควบคุมความดันโลหิตได้แล้ว ส่วนยาชนิดอื่น ออกฤทธิ์โดยทำให้หลอดเลือดขยายตัว แพทย์จะพิจารณาว่า ผู้ป่วยคนใดต้องใช้ยาชนิดใหนและขนาดเท่าไร
เมื่อรับประทานยาแล้วอาจต้องใช้เวลาหนึ่งถึงสองสัปดาห์ เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ ในระหว่างนี้คุณควรรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ แจ้งผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นให้แพทย์ทราบ เพือแพทย์จะได้พิจารณาว่าต้องเปลี่ยนชนิดหรือปรับขนาดยาหรือไม่

จำกัดการดื่มสุราและกาแฟ

ควรงดดื่มสุราหรือดื่มน้อยที่สุด ชาและกาแฟควรดื่มแต่พอควร

หยุดสูบบุหรี่

บุหรี่ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นกว่าปกติ ยังเป็นอันตรายต่อหลอดเลือดหัวใจและสมองอีกด้วย ในผู้ที่มีความดันโลหิตสูงอยู่แล้ว บุหรี่ทำให้โอกาสเสี่ยงโรคหัวใจวายเพิ่มขั้น 2 เท่า

สำหรับคุณผู้หญิง

ยาเม็ดคุมกำเนิด
อาจทำให้ความดันโลหติสูงขึ้น จึงควรตรวจปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด ผู้ที่กำลังรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดอยู่แล้วควรตรวจวัดความดันโลหิตสม่ำเสมอ หากพบว่ามีความดันโลหิตสูงควรปรึกษาแพทย์เพื่อเปลี่ยนไปใช้วิธีคุมกำเนิดแบบอื่นๆ
เมื่อคุณตั้งครรภ์
ยิ่งต้องวัดความดันโลหิตให้ถี่ยิ่งขึ้น หากละเลยการตรวจวัดอาจก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงต่อตัวคุณและเด็กในครรภ์

ความดันโลหิตสูง เป็นปัญหาที่พบบ่อยมาก แต่เป็นที่น่ายินดีว่าเราสามารถควบคุมและบรรเทาโรคความดันโลหิตสูงได้ พบแพทย์เพื่อตรวจวัดความดันโลหิตอย่างน้อยปีละครั้ง หากตรวจพบว่าตัวคุณเป็นโรคความดันโลหิตสูง โปรดปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อสุขภาพที่ดีขึ้น และชีวิตที่ยืนยาว

สารสุขภาพ Health guide education series
ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค