โรคอุจจาระร่วงจากไวรัส (Viral Dirrhea)
ICD-10: A09

โรคอุจจาระร่วงในฤดูหนาว มักเกิดขึ้นกับเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เกิดจากเชื้อไวรัส (เช่น Norwalk virus, Rota virus, Adeno virus) ซึ่งติดต่อได้โดยการดื่มน้ำ หรือกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อเข้าไป นอกจากนี้อาจติดต่อทางน้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วยได้ด้วย

Rotavirus เป็น RNA ไวรัสเพิ่มจำนวนในเยื่อบุลำไส้เล็ก เกิดอุจาระร่วงในคนและสัตว์ เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปีใน ลูกโค กระบือ สุกร ไก่
มองจากกล้องจุลทรรศน์อีเลคตรอนมีลักษณะคล้ายล้อเกวียน ชื่อ Rota ภาษาละตินแปลว่าล้อ

(ORS แก้ไขภาวะขาดน้ำ เด็กจะอาการดีขั้น และจะยังไม่หยุดถ่ายในทันที จึงไม่ควรใช้คำว่ายาแก้ท้องเสีย)

ยาแก้ท้องเสีย ผงน้ำตาลเกลือแร่ โอ.อาร์.เอส. (สำหรับผสมน้ำ 250 มิลลิลิตร) ทดแทนการเสียน้ำในรายที่มีอาการท้องร่วง หรือในรายที่มีอาการอาเจียนมากๆ และป้องกันการช็อคเนื่องจากการที่ร่างกายขาดน้ำ

วิธีใช้ เทผงยาทั้งซองละลายในน้ำสะอาด เช่นน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว หรือน้ำฝน 250 มิลลิลิตร (1แก้ว) ให้ดื่มมากๆเมื่อเริ่มมีอาการท้องร่วง ถ้าถ่ายบ่อยให้ดื่มบ่อยครั้งขึ้น ถ้าอาเจียนด้วยให้ดื่มทีละน้อยแต่บ่อยครั้ง

ORS สูตรใหม่ Reduced Osmolarity

  ORSNew Formula
1. Glucose 111 mEq/L75 mEq/L
2. Sodium 90 mEq/L75 mEq/L
3. Chloride 80 mEq/L65 mEq/L
4. Potassium20 mEq/L20 mEq/L
5. Citrate 10 mEq/L10 mEq/L
Total Osmolarity 311 mEq/L245 mEq/L

อาการ

ผู้ป่วยมีอาการถ่ายอุจจาระเป็นน้ำ หรือถ่ายเหลวบ่อยครั้ง ผู้ป่วยอาจเริ่มมีอาการคล้ายไข้หวัด ก่อนถ่ายเหลว โดยทั่วไปอาการไม่รุนแรง แต่เด็กบางคนอาจขาดน้ำรุนแรงถึงต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล เด็กที่ป่วยด้วยโรคอุจจาระร่วงจะน้ำหนักลดลง และการเจริญเติบโตหยุดชะงักไปพักหนึ่ง

การป้องกันและรักษา

  • ให้ ORS เสมอ
  • ไม่ให้ยาหยุดถ่าย เช่น Lomotil, Imodium
  • ไม่ต้องอดอาหาร
  1. ควรให้อาหารเหลวแก่เด็กบ่อยครั้ง เช่นน้ำข้าวต้ม น้ำแกงจืด รวมทั้งน้ำนมแม่ แต่สำหรับเด็กที่ดื่มนมผสม ควรผสมนมให้เจือจางลงครึ่งหนึ่งจนกว่าอาการจะดีขึ้น ถ้าเด็กยังถ่ายบ่อย ควรผสมสารละลายน้ำตาลเกลือแร่ให้เด็กดื่มทีละน้อย บ่อยครั้ง พร้อมทั้งให้อาหารที่ย่อยง่ายรับประทาน อาการจะกลับเป็นปกติได้ภายใน 8-12 ชั่วโมง ถ้าให้การรักษาเองที่บ้านแล้วอาการไม่ดีขึ้นต้องพาไปพบแพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขทันที
  2. ควรเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพราะสะอาด ปลอดภัย และทำให้เด็กมีภูมิต้านทานต่อเชื้อโรคต่างๆ
  3. ผู้ดูแลเด็กต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนการเตรียมอาหาร และหลังเข้าห้องน้ำ
  4. ให้เด็กกินอาหารที่สุกใหม่ๆ และดื่มน้ำต้มสุก
  5. ให้เด็กป่วยถ่ายอุจจาระในภาชนะที่รองรับมิดชิด แล้วนำไปกำจัดในส้วมที่ถูกสุขลักษณะเพื่อไม่ให้เชื้อโรคกระจายต่อไป
การสัมมนา โรคติดเชื้อที่อุบัติใหม่และอุบัติซ้ำ 3-5 เมษายน 2544 โรงแรมเอเซีย กทม. กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข

การป้องกันโรคติดต่อที่มักจะเกิดในฤดูหนาว กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข
http://www.cdc.gov/ncidod/dvrd/revb/gastro/rotavirus.htm

ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค