โรคเลปโตสไปโรซิส (Leptospirosis)
ICD-10: A27

จำนวนป่วยและตายโรค Leptospirosis ประเทศไทย พ.ศ.2537-2547

พ.ศ. 2540-2543 อัตราป่วย 3.84-21.9 ต่อแสน พบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

จังหวัดที่พบโรค leptospirosis

สาเหตุ

การติดต่อ

ระยะฟักตัว

ระยะติดต่อ

อาการและอาการแสดง

คำแนะนำสำหรับประชาชน

1. พยายามหลีกเลี่ยงการลงไปแช่อยู่ในน้ำติดต่อกันนานๆ หรือไม่ลงไปว่ายน้ำในขณะที่มีน้ำท่วมตลอดจนถึงช่วงน้ำลด โดยเฉพาะในเขตพื้นที่ที่เคยมีโรคนี้ระบาด และเมื่อขึ้นจากน้ำแล้ว ต้องรีบอาบน้ำชำระร่างกายให้สะอาด
2. เกษตรกรหรือผู้ที่จำเป็นต้องย่ำน้ำ หรือสัมผัสน้ำท่วมขังควรสวมรองเท้าบูตยาง ถุงมือยาง เพื่อป้องกันการแช่และสัมผัสน้ำโดยตรง
3. ดูแลบ้านเรือนให้สะอาด กำจัดขยะ แหล่งทิ้งเศษอาหาร เพื่อลดการแพร่พันธุ์ของหนูทางอ้อม เมื่อพบเห็นหนูบริเวณบ้านเรือน สวน ไร่ นา ชุกชุมผิดปกติ จะต้องรีบกำจัดและทำลาย
4. ปกปิดอาหารและน้ำ ไม่ให้หนูปัสสาวะรดได้
5. ดื่มน้ำต้มสุกและบริโภคอาหารที่ปรุงสุกใหม่ๆด้วยความร้อน
6. หากมีอาการป่วยต้องรีบไปพบแพทย์ เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง ถ้าเป็นโรคนี้แล้วได้รับการรักษาช้า อาการจะรุนแรง อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

1. หยดน้ำยา Latex บน slide 1 หยด (50ul)
2. หยดซีรัม 1 หยด (50ul) ลงผสมกับน้ำยา Latex
3. ใช้ไม้แท่งเล็กๆเขี่ยน้ำยา Latex และซีรัมให้เข้ากันภายในหลุม
4. อ่านผลปฏิกริยาใน 2-5 นาที ผลบวกจะเกิดตะกอน

การตรวจยืนยันทางห้องปฏิบัติการ

screening test

• Latex Agglutination test (LA)
• Dipstick assay : Leptospira- specific IgM antibodies in human serum or whole blood samples.
• Microcapsule agglutination test (MCAT)
• Lateral flow test

confirmatory test

• Immunofluorescent antibody test (IFA)
  ตรวจครั้งเดียว IgM >=1:100 หรือ IgG >=400
  ส่งตรวจซีรัมคู่ (paired sera) พบมีการเพื่มอย่างน้อย 4 เท่า (four-fold rising) ของ IgM หรือ IgG
• ELISA test for leptospirosis ให้ผลบวก
• เพาะเชื้อจากเลือดหรือน้ำไขสันหลังพบเชื้อ Leptospira
• ถ้าเพาะเชื้อไม่ขึ้นสามารถตรวจด้วยวิธี Polymerase Chain Reaction (PCR)

ยาที่ใช้รักษาเลปโตสไปโรซิส

• Penicillin G 6 ล้านยูนิตต่อวัน แบ่งให้ 1.5 ล้านยูนิต ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ทุก 6 ชั่วโมงเป็นเวลา 7 วัน
• Doxycyclin 200 mg ต่อวัน แบ่งให้ 100 mg ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 7 วัน
• Cefoxtaxime 1 gm ทุก 8 ชั่วโมง เป็นเวลา 7 วัน

กรณีที่ไม่สามารถแยกได้ว่าผู้ป่วยติดเชื้อเลปโตสไปโรซิส หรือสครับไทฟัส ควรใช้ doxycyclin แทน penicillin เพื่อรักษาได้ทั้งสองโรค

การรักษาสำหรับผู้ที่มีอาการอ่อนถึงปานกลาง

• Doxycyclin ชนิดกิน 200 mg ต่อวัน กินครั้งละ 100 mg วันละ 2 ครั้ง นาน 7 วัน
• Ampicillin 4 กรัมต่อวัน แบ่งให้ 1 กรัม ทุก 6 ชั่วโมงเป็นเวลา 7 วัน
• Amoxycillin กิน 500 mg ทุก 6 ชั่วโมงเป็นเวลา 5-7 วัน
• Ampicillin กิน 500-750 mg ทุก 6 ชั่วโมงเป็นเวลา 5-7 วัน

References

1. กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือวิชาการเลปโตสไปโรซิส. กรุงเทพมหานคร : ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย 2540.
2. กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือโรคติดต่อทั่วไป. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์การศาสนา 2540,100.
3. สถานการณ์โรคเด่น ปีที่ 3 ฉบับ 1-6 กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข, 2543
4. การสัมมนาวิชาการ โรคติดเชื้อที่อุบัติใหม่และอุบัติซ้ำ 3-5 เมษายน 2544 โรงแรมเอเซีย กทม. กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข
5. ยง ภู่วรวรรณ โรคติดเชื้อที่อุบัติใหม่และอุบัติซ้ำ, โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, 2544
6. คู่มือวิชาการ โรคเลปโตสไปโรซีส กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ
7. แผนกลยุทธการป้องกันและควบคุมโรคติดต่อแห่งชาติ กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข
8. http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/leptospirosis_g.htm
9. http://www.kit.nl/biomedical_research/html/dipstick_leptospirosis.asp
10. นิยามโรคติดเชื้อ ประเทศไทย กันยายน 2544 กองระบาดวิทยาและกองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข
11. ธนชัย พนาพุฒิ, Leptospirosis รพ.ขอนแก่น, Emerging and Reemerging infection disease, CME special-Medical Time, Vol 2 No 37, 16-31 มีนาคม 2546
12. Leptospirosis, The 15th International Congress of Agricultural Medicine and Rural Health, July 20-23, 2003 Ayudhaya, Thailand.
13. 4th Scientific Meeting of the International Leptospirosis Society 2005 November 14-16, 2005 Doungtawan, Chiangmai, Thailand.