การดูแลเด็ก
1. ให้การดูแลเด็กตามช่วงอายุดังนี้
1.1 แรกเกิดถึง 1 เดือน
- การดูแลสะดือเด็ก เมื่อสะดือยังไม่หลุด ควรเช็ดสะดือให้แห้งหลังอาบน้ำทุกครั้งด้วยแอลกอฮอล์เช็ดแผล ห้ามใช้แป้งหรือผงใดๆโรยสะดือเป็นอันขาด ไม่จำเป็นต้องห่อสะดือเด็ก
- การถ่ายอุจจาระเหลวหลายครั้งอาจเกิดขึ้นได้ในเด็กที่กินนมแม่ เพราะนมแม่มีฤทธิ์ช่วยระบายอยู่แล้ว โดยเฉพาะเด็กที่ดูดนมเก่ง แต่ถ้าถ่ายบ่อยและไม่ค่อยดูดนม ต้องรีบปรึกษาแพทย์
- เด็กตัวเหลืองควรพาไปพบแพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
- ห้ามกวาดยาเด็กโดยเด็ดขาด เพราะเป็นการนำเชื้อโรคเข้าสู่ช่องคอ เด็กอาจติดเชื้อและมีการอักเสบตามมาได้
1.2 เด็กอายุ 1 เดือน - 5 ปี
- ห้ามกวาดยาเด็กโดยเด็ดขาด เพราะเป็นการนำเชื้อโรคเข้าสู่ช่องคอ เด็กอาจติดเชื้อและมีการอักเสบตามมาได้
- ไปตรวจสุขภาพเมื่ออายุ 2 เดือน, 4 เดือน, 6 เดือน, 9 เดือน, 12 เดือน, ขวบครึ่ง, สองขวบ หลังจากนั้นนำเด็กไปตรวจสุขภาพทุกปีจนเด็กอายุ 5 ปี
- โปรดระวังอุบัติเหตุต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับเด็กของท่าน เช่น น้ำร้อนลวก ไฟใหม้ ไฟฟ้าดูด จมน้ำ กินสารพิษ อุบัติเหตุบนท้องถนน และอื่นๆ
2. หากเด็กมีอาการต่อไปนี้ รีบนำเด็กไปพบเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
- ซึม ซีด ไข้สูง ชัก ท้องอืด อาเจียน หายใจเร็ว หอบ หายใจลำบาก
3. การดูแลเด็กเป็นไข้หวัด
เด็ก 1-5 ปีจะเป็นหวัดบ่อย ปีละ 6-8 ครั้ง พ่อ-แม่ให้การดูแลเองที่บ้านได้ โดยให้กินน้ำบ่อยๆ รับประทานอาหารได้ตามปกติ ถ้าตัวร้อนจัด ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดตัว ให้กินยาลดไข้ พาราเซตตามอลห่างกันทุก 4-6 ชั่วโมง ถ้าไอมากให้ยาแก้ไอขับเสมหะสำหรับเด็ก ไม่ต้องกินยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ ยาแก้อักเสบ) โรคหวัดจะมีอาการไข้ น้ำมูก ไอ ใน 2-3 วันแรก ต่อไปมีไอราว 1-3 สัปดาห์ ก็จะหาย
พ่อ-แม่ต้องคอยสังเกตุอาการ ถ้าไอมาก หายใจผิดปกติเช่น หายใจเร็ว หรือหอบ หายใจแรงจนชายโครงบุ๋ม หรือหายใจมีเสียงดัง หรืออาการซึม ไม่ดูดนม อาจเป็นโรคปอดบวม จะต้องรีบพาไปพบแพทย์
4. โรคอุจจาระร่วง
เกิดขึ้นได้บ่อยในเด็กเล็ก เนื่องจากรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ไม่สะอาด มีเชื้อโรคปนเปื้อน อาการที่เรียกว่าโรคอุจจาระร่วงนั้นหมายถึง การถ่ายอุจจาระเหลว 3 ครั้งต่อวัน หรือถ่ายเป็นน้ำหรือมูกปนเลือด แม้เพียงวันละ 1 ครั้ง เด็กเล็กที่ป่วยด้วยโรคอุจจาระร่วงนี้ หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่ถูกต้องอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะมีการสูญเสียน้ำและเกลือแร่ไปพร้อมกับอุจจาระจำนวนมาก จนอาจทำให้ช๊อคหมดสติและถึงแก่ความตาย
การดูแลรักษาขั้นต้นเมื่อเด็กป่วยด้วยโรคอุจจาระร่วงที่บ้าน
- ให้สารน้ำหรือ
อาหารเหลวเพิ่มขึ้น ได้แก่
- สารละลายน้ำตาลเกลือแร่หรือ โออาร์เอส ทุกครั้งที่ถ่ายเหลว
: เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี ดื่ม 50-100 ซี.ซี. (1/4 - ครึ่งแก้ว)
: เด็กอายุ 2-10 ปี ดื่ม 100-200 ซี.ซี. (ครึ่งแก้ว - หนึ่งแก้ว )
- อาหารเหลวที่ทำได้เองในบ้าน เช่น น้ำข้าว (ใส่เกลือ 2 หยิบมือ) น้ำแกงจืด โจ๊ก น้ำผลไม้ หรืออาจเตรียมน้ำสารละลายเกลือและน้ำตาล โดยผสมเกลือครึ่งช้อนชา น้ำตาล 2 ช้อนโต๊ะในน้ำต้มสุก 750 ซี.ซี. (ในขวดน้ำปลากลม)
- ไม่ต้องงดน้ำและอาหารในระหว่างท้องร่วง
- ในเด็กที่ยังกินนมแม่ให้กินนมแม่ต่อไปไม่ต้องหยุด ในรายที่กินนมผสมให้กินน้อยลงกว่าเดิมครึ่งหนึ่งสลับกับสารละลายน้ำตาลเกลือแร่
- ไปพบแพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข หากมีอาการดังนี้
- กระหายน้ำ อ่อนเพลียมาก ตาลึกโหล
- มีไข้หรือถ่ายเป็นมูกเลือด
- กินอาหารหรือดืมน้ำไม่ได้
- อาเจียนบ่อย
- ยังคงถ่ายเป็นน้ำจำนวนมาก
สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก กรมอนามัย
ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค
|